آفتاب جنوب// فروغ مسلم زاده
عمر اکوسیستم نوآوری ایران از ۱۰سال هم عبور کرده، اما با وجود سربرآوردن چند نمونه شاخص و شناخته شده در عرصه استارت‌آپی، سهم این جریان در اقتصاد کشور چندان برجسته نیست. چه آنها را «استارت‌آپ» بنامیم یا «دانش‌بنیان» یا «نوپا» همه شامل یک قاعده کلی هستند: شرکت‌های فناوری محوری که راه‌حل‌های امروزی برای چالش‌های سنتی دارند.
قانون جهش تولید دانش‌بنیان، انقلابی در حمایت از نخبگان و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود. “مجله نیوساینتیست” آمریکا اخیراً اعلام کرده است که ایران در ۳۰ سال اخیر به اندازه ۳۰۰ سال رشد علمی کرده است.نخبه در جامعه وظایفی دارد و مسئولیت سنگینی بر دوش دارد و باید در حل مسائل کشور تلاش کند.
قانون جهش تولید دانش‌بنیان، انقلابی در حمایت از نخبگان و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود. ما امروز ۶۳۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم. این شرکت‌ها در سال گذشته ۲۰۰ هزار میلیارد تومان فروش داشتند و برای ۴۰۰ هزار نفر ایجاد اشتغال کردند.
به گفته رییس کمیسیون آموزش مجلس هر آنچه که یک نخبه در ایران در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان تولید می‌کند نباید وارد شود و قانون ممنوعیت واردات را لحاظ کردیم. یک تعداد دستگاهها و ماشین‌آلاتی که در داخل وجود دارد و مشابه آنها وارد می‌شود را تعرفه ۵ درصد گذاشته‌ایم که این ۵ درصد حاصله را برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان کنار گذاشته‌ایم.
ما سال‌های سال قطب علمی دنیا بودیم. تا ۵۰ سال پیش همین کتاب قانون ابن‌سینا در طب در اروپا تدریس می‌شده است. “مجله نیوساینتیست” آمریکا اخیراً اعلام کرده است که ایران در ۳۰ سال اخیر به اندازه ۳۰۰ سال رشد علمی کرده است.
به گفته مقام معظم رهبری “یک شرط لازم برای رشد و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان، این است که ما بتوانیم محصولات آنها را در داخل کشور رایج کنیم -حالا بحث خارج کشور و صادرات را هم بعد عرض می‌کنم- و در داخل خود کشور مصرف بشود؛ راهش [هم] این است که تولیدی که او می‌کند، دیگر واردات نداشته باشد. باز یک عدّه‌ای مثل قضیّه‌ی لوازم خانگی، جنجال نکنند که چرا شما گفتید که مثلاً فرض کنید لوازم خانگیِ فلان کشور را نیاورند؛ نه، لازمه‌ی رشد شرکت‌های داخلی و تقویت آنها، که بتوانند روی پای خودشان بِایستند، این است که ما برای اینها بازار در داخل [درست کنیم]. بازار داخل، بازار کوچکی نیست؛ این بازار را در اختیار تولید داخلی باید گذاشت؛ بخصوص دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ که بزرگ‌ترین مشتری اینها هستند. دولت‌ها که بیشترین مصرف‌کننده‌ی این به‌اصطلاح صنایع و تولیدات صنعتی و مانند اینها هستند، از این دانش‌بنیان‌ها تهیّه کنند و تولیدات داخلی را استفاده کنند، تا دیگر واردات کمر اینها را نشکند. البتّه وقتی که ما می‌گوییم جلوی واردات گرفته بشود، در واقع برای کمک به کارخانه‌ی داخلی و بنگاه داخلی داریم حرف می‌زنیم؛ آن بنگاه داخلی هم وظایفی دارد، آنها هم باز قیمت‌ها را گران نکنند، کیفیّت را پایین نیاورند تا بکلّی آن توصیه‌ای که شده بی‌فایده بشود.”
سهم شرکت‌های دانش‌بنیان از تولید ناخالص ملّی کمتر از یک درصد است؛در سال‌های اخیر نهادهای دولتی و حکومتی مانند بانک مرکزی به وضوح جلوی نوآوری در فضای کسبوکارهای این عرصه (حوزه فین‌تک) را گرفته‌اند، وزارتخانه‌هایی چون صمت با حمایت از اینماد عملا به یک مانع اصلی در توسعه کسبوکارهای اینترنتی تبدیل شده‌اند، وزارت ارتباطات نقش خود را در توسعه زیرساخت‌های ارتباطی به طرح‌های کوچکی چون اعطای اینترنت ۱۰۰ مگابیتی به شرکت‌های دانش‌بنیان تقلیل داده است و برخی قانون‌گذاران با طرح‌هایی چون صیانت باعث هراس و نگرانی بسیاری از نیروهای جوان و متخصص از کار در ایران و ساختن یک کسب‌وکار شده‌اند. در چنین شرایطی مهم‌ترین محرک‌های رشد جریان نوآوری در ایران بازگشایی فضای سیاسی-اقتصادی، تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی و ارتباط بین‌المللی با هاب‌های نوآوری جهانی، رفع سختگیری‌های اینترنتی و فیلترینگ و صیانت و همچنین تضمین امنیت برای ایجاد کسبوکارهای کوچک فناورانه در کشور است.
