آفتاب جنوب ۲۴// مریم آقاجانی
مسؤولان وزارت بهداشت و درمان ادعا می‌کنند فهرست کمبود دارویی کشور به ۷۹ قلم رسیده است، اما بررسی‌های میدانی از این حکایت دارد که دست‌کم تعداد داروهای کمیاب دو برابر فهرست اعلامی از سوی مسؤولان است. به همین دلیل به نظر می‌رسد تعریف مسؤولان از کمبود دارو با آنچه شهروندان در داروخانه‌ها می‌بینند، متفاوت است.
رئیس سازمان غذا و دارو به تازگی گفته شرایط دارویی کشور بهتر شده است و این روزها با کمبود ۷۹ قلم دارو رو به رو هستیم. آن طور که او توضیح داده است تا پیش از اجرای طرح دارویار حدود ۱۰۰ قلم داروی مهم دچار کمبود بوده است. اما این روزها تعداد این داروها به ۷۹ قلم رسیده است.
بهرام دارایی امیدوار است تا در شهریور ماه آمار کمبود دارویی کشور به ۲۰ قلم برسد.
برای نمونه هنوز شهروندان نمی‌توانند به راحتی داروهایی مانند شربت‌های آنتی‌بیوتیک مخصوص کودکان را تهیه کنند و دسترسی به سرم‌های تزریقی و شست‌وشو نیز آسان نیست.
این روزها بسیاری از شهروندان در شهرهای کوچک و بزرگ کشور برای تهیه سرم با مشکل رو به رو هستند. ساکنان گناوه نیز چنین مشکلی دارند، رئیس شبکه بهداشت و درمان گناوه دراین باره گفته پیگیری لازم برای رفع این مساله انجام شده است.
کمبود سرم اما محدود به داروخانه‌های شهرهای کوچک نمی‌شود. در تهران نیز شهروندان به آسانی نمی‌توانند سرم تزریقی و شست‌وشو تهیه کنند.
کمبود در داروخانه‌ها جدی است
اینکه این روزها شهروندان برای تهیه دارو با مشکل رو به رو هستند، مساله‌ای است آشکار که نمایندگان مجلس نیز بارها نسبت به آن هشدار داده‌اند و از مسؤولان وزارت بهداشت و درمان خواسته‌اند برای رفع آن اقدامات لازم را انجام دهند.
برای نمونه حسین رئیسی، نماینده مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار ما مساله کمبود دارو را جدی می‌داند و تاکید می‌کند شهروندان در شهرهای مختلف کشور از این مساله گلایه دارند.
او نیز معتقد است کمبود دارو از ۷۹ قلمی که رئیس سازمان غذا و دارو گفته بیشتر است و باید برای رفع این مساله راهکار مناسبی اندیشید.
ین درحالی است که شهروندان باید برای تهیه چنین داروهایی به قول معروف کفش آهنی به پا کنند، زیرا با مراجعه به چند داروخانه نمی‌توان آنها را تهیه کرد.
او درباره تعریف داروخانه‌ها از کمبود نیز عنوان می‌کند: اگر دارویی به شکل محدود و سهمیه‌ای در اختیار داروخانه‌ها قرار گیرد باید گفت کشور با کمبود آن دارو رو به رو است، زیرا شهروندان نمی‌توانند به راحتی آن را تهیه کنند و اگر به آن دسترسی نیز پیدا کنند، تعداد محدودی دارو در اختیارشان قرار می‌گیرد.
سوء مدیریت و کمبود دارو
بیشتر کارشناسان معتقدند آنچه در این بین سبب افزایش فهرست کمبود دارویی کشور می‌شود، سوء مدیریت است، زیرا در فهرست کمبود دارویی کشور نام داروهایی به چشم می‌خورد که در داخل کشور تولید می‌شود و تهیه مواد اولیه آنها نیز کار دشواری نیست. کم نیستند کارشناسانی که تاکید می‌کنند مسؤولان وزارت بهداشت و درمان باید به جای پرداختن به فهرست کمبود دارویی کشور به رفع مشکلات تامین دارو بپردازند،چراکه تهیه فهرست کمبود دارو مساله‌ای است که سازمان‌های مردم نهاد فعال دراین حوزه نیز می‌توانند درباره آن سخن بگویند.
وزیر بهداشت نیز معتقد است بخشی از کمبود دارو به دلیل مشکلات مدیریتی است، او مدتی پیش در این باره گفته بود سرم از ساده‌ترین تولیدات دارویی است و ساخت آن فرایند پیچیده‌ای محسوب نمی‌شود.
به گفته وزیر بهداشت کمبودهای دارویی اخیر به دلیل مشکلات تولیدکنندگان ایجاد شده است و با اجرای طرح دارویار تا سه ماه آینده برطرف خواهد شد.
شهروندان زیادی این روزها برای تهیه داروهای معمولی مانند سرم و آنتی‌بیوتیک با مشکل روبه‌رو شده‌اند. مساله‌ای که سبب شده آنها علاوه بر غم بیماری و شرایط نامناسب اقتصادی دغدغه نبود دارو را نیز داشته باشند. این درحالی است که برخی از مسؤولان وزارت بهداشت به جای تلاش برای رفع این مشکل با تغییر تعریف کمبود دارویی سعی می‌کنند، اشتباهات خود را پنهان کرده و فهرست کمبود دارویی کشور را کوتاه‌تر نشان بدهند.
مشکلاتی از جمله سهمیه بندی سرم تزریقی، کمبود شدید آنتی بیوتیک کودکان، کمبود آنتی بیوتیک و سرم شایع است. این در حالیست که تعدادی از داروخانه داران افزایش قیمت دارو در هفته‌های اخیر را چشمگیر می‌دانند که بسیاری از آنها آنتی بیوتیک هستند.
رخی از فعالان این صنف می گویند: دولت علت حذف یکباره ارز ۴۲۰۰ تومانی از دارو را قاچاق این کالا به خارج از کشور اعلام کرد که با اجرای طرح دارویار قیمت دارو به سمت واقعی شدن پیش می‌رود. وزیر بهداشت نیز همان زمان اظهار کرد که با اجرای طرح دارویار قرار نیست پرداختی از جیب بیماران افزایش پیدا کند. مالیات بر ارزش افزوده دارو قبلاً یک درصد بود که پس از ااجرای این طرح به ۹ درصد افزایش یافت. مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه هم ۹ درصد ارز دولتی بود که اکنون به ۹ درصد ارز نیمایی تبدیل شده است. دنیای اقتصاد به نقل از یک پزشک نوشته است:با توجه به طرح دارویار، سازمان تامین اجتماعی باید ماهانه دو هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان به کل داروخانه‌های کشور پرداخت کند، اما سه ماه است که پرداخت نکرده و اکنون حجم مطالبات به ۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. او اکنون ۶۰۰ میلیون تومان از سازمان تامین اجتماعی طلبکار است که با توجه به تورم ۵۰ درصدی تورم، اگر سه ماه دیگر پرداخت شود، ارزش آن حدود ۲۰۰ میلیون می‌شود و ۳۰۰ میلیون از حساب داروخانه یارانه به مردم پرداخت شده است.
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی علاوه بر اینکه قیمت داروهای وارداتی را چندین برابر کرد بلکه برخی افراد را مجبور کرد که به سمت داروهای مشابه ایرانی با کیفیت پایین‌تر بروند.
این اتفاقات کاهش تولید اقلام دارویی در کارخانه‌ها را رقم زد به طوری که شاهد کمبود سرم در تابستان و آنتی بیوتیک از ابتدای پاییز در کشور هستیم.
البته برخی دیگر دلیل چنین وضعیتی را قیمت گذاری دارویی عنوان می کنند به نوشته دنیای اقتصاد، با وجود آزادسازی نرخ ارز، شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه دارو فریز شدند و به درخواست‌شان برای تغییر قیمت مواد اولیه هیچ توجهی نشد. در حالی که قیمت مواد اولیه ۷ برابر شده است.
هفته گذشته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره کمبود آنتی بیوتیک کودکان در کمیسیون بهداشت مجلس گفت: در فصل تابستان به دلیل مصرف بالا با کمبود سرم و در فصول پاییز و زمستان با مصرف بالای آنتی بیوتیک مواجه هستیم که برای رفع این کمبودها پیش‌بینی‌های لازم انجام و مشکل مواد اولیه برطرف شده و حدود یک هفته آینده به مقدار فراوان به داروخانه‌ها تحویل خواهد شد. چه کسی پاسخگوی کمبود دارو است؟
روز شنبه رئیس کمیسیون بهداشت مجلس از تداوم کمبود سرم و آنتی بیوتیک در کشور خبر داد و بیان کرد: در شرایطی که کودکان و افراد مسن در معرض آنفلوآنزا و سرماخوردگی قرار دارند با کمبود آنتی‌بیوتیک به ویژه برای کودکان در ۳۰ استان کشور روبرو هستیم.
حسینعلی شهریاری به خبرگزاری خانه ملت گفت: تداوم کمبود سرم در کشور، قوانین بانکی و گمرکی، شرکت‌های بیمه‌ای، کمبود مواد اولیه، طلب شرکت‌های تولید دارو، افزایش هزینه حمل‌ونقل و تعرفه‌های بازرگانی از جمله دلایل کمبودهای دارویی و سرم است.
او با بیان اینکه ۶۰ تا ۷۰ درصد تولید داروی کشور در اختیار شرکت‌ها و بنگاه‌های شبه دولتی است، تصریح کرد: رئیس‌جمهور بارها خطاب به مسئولان مربوطه تأکید کرد که قیمت دارو نباید افزایش یابد و کمبودهای دارویی و سرم باید رفع شود اما متأسفانه تاکنون در این رابطه اقدامی انجام نشده است.
آغاز واردات آنتی بیوتیک برای کودکان
مشاور رئیس سازمان غذا و دارو به ایسنا گفته: «کمبود» به معنای «عدم تامین» نیست؛ چراکه در نیمه اول سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷ میلیون عدد شربت آنتی بیوتیک کودکان تولید شده است؛ رقمی معادل کل سال ۱۴۰۰، با افزایش بی رویه مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور مواجه شدیم.
سجاد اسماعیلی افزود: در کنار بحث تولید و به جهت دسترسی سریع‌تر، برای واردات نیز اقدام شده است و تا آخر هفته محموله شربت‌های آنتی بیوتیک کودکان وارد کشور می‌شود و توزیع آن نیز از اوایل هفته آینده شروع می‌شود و امیدواریم تا اوایل هفته آینده دسترسی به شربت‌های آنتی‌بیوتیک کودکان در کشور پایدار شود.
جای تاسف است که با وجود تعداد بسیار زیاد کارخانه‌های داروسازی، با کمبود دارو در کشور روبرو باشیم.اکنون یک هفته از وعده وزیر بهداشت برای رفع مشکل کمبود سرم و آنتی بیوتیک می‌گذرد اما تاکنون این مشکل رفع نشده است. با این حال منتظر اقدامات سازمان غذاودارو برای حل این بحران خواهیم بود.
