به گزارش شبکه اطلاع رسانی هرمز به نقل از فرهنگ کده ؛ اینجا جاسک است. روستاهای بیابانی و شنزاری جاسک روستاهایی که برخی از آنها آنقدر در ماسه های روان غرق شدند که فقط گلدسته های مساجدشان به زیر شن زارها نرفت. اینجا ماسه های روان میهمان روزانه سفره روستائیان است و کودکان و پدر و مادرهایشان راه چاره ای برای فرار از اثرات بیماری زای آن نمی یابند.

اینجا حوض های آب تبدیل به حوض ماسه های روان شده است. از آب دیگر خبری نیست. کودکان به جای آب بازی مجبورند خاک و ماسه بازی کنند.دیگر ساختن حوض آب در روستا توجیهی ندارد. گفته می شود از سال 86 که دیگر وزارت نفت، مالچ رایگان را در اختیار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان قرار نمی دهد، روند مالچ پاشی برای تثبیت شن های روان متوقف شده است و از روش های دیگر استفاده می شود که هم هزینه بر است وهم روند تثبیت ماسه زارها و نهالکاری را کند کرده است.

برخی از روستاهای جاسک به دلیل شن های روان و ورود ماسه های بادی به خانه هایشان، روستا ها خالی از سکنه شده و ساکنانش به روستاهای دیگر مهاجرت کردند. در حال حاضر هم برخی روستاها مانند کیدر بالا و پایین، مشکویی، براگ، ریگ مصطفی، گتی، مگا، پتروکی، شهرنو و… در معرض خطر هجوم ماسه های روان و روستاهای سیروچ، یکدار، شهرنو، گروگ پایین، گزی و گوان در معرض ریزگردها قرار دارند.

هنوز خاطرات مالچ پاشی تاقبل از سال 86در روستاهای بیابانی جاسک از ذهن ها پاک نشده است و ساکنان روستاهای بیابانی هنوز در انتظار مالچ پاشی روستاهایشان هستند. زیرا آنها هم می دانند که با مالچ پاشی بر روی ماسه های روان، بلافاصله این ماسه ها بی حرکت می مانند و تثبیت می شوند و نهال ها زودتر با آبیاری به درختانی تنومند تبدیل می شوند.

در حال حاضر و در روش بادشکن غیرزنده، سوندهای بافته شده با چوب های نخل که بصورت عمودی در دل بیابان ها قرار می گیرند، اما نمی توانند جلوی ماسه های بادی را بگیرند و گاهی بطور کامل مدفون می شوند و دوباره سوندهای دیگر به سوندهای قبلی متصل می شوند وبه کمک شان می آیند واز آن طرف هم نهال ها هم مرتب به زیر ماسه ها می روند وبایستی بطور مکرر ماسه ها را از اطراف نهال ها کنار زد تا بتوان آنها را آبیاری و مراقبت نمود تا به درختانی تنومند بعد از دو تا سه سال آبیاری و مراقبت تبدیل شوند.

گرچه با مطرح شدن موضوع مکران و منطقه ویژه اقتصادی شهرستان جاسک و آغاز سرمایه گذاری صدها میلیاردی در بخش های اقتصادی، نظامی و… در این شهرستان، انتظار می رفت که اعتبار ویژه ای برای بخش تثبیت شن های روان و بیابانزدایی در این منطقه اختصاص یابد، اما این مهم تاکنون محقق نشده است و با افزایش هزینه ها و کاهش اعتبارات بیابانزدایی، بطور یقین اداره کل منابع طبیعی به تنهایی نمی تواند بیابان های گسترده جاسک که 75درصد مساحت این شهرستان را تشکیل داده است، تثبیت شن های روان کند.

حوض های آب روستای گشمی  جاسک پر از شن شده است.روستا را هم ماسه های روان محاصره کرده است. گشمی روستایی است که در 120کیلومتری شهرجاسک و در 15کیلومتری قبل از لیردف قرار دارد و شش کیلومتر هم جاده خاکی تا روستاست. در گشمی که از اسفند ماه سال 94طرح تثبیت ماسه های بادی با روش تله رسوب گیر (سوند) و بادشکن غیر زنده نهال کاری توسط اداره کل منابع طبیعی هرمزگان آغاز شد .

به گفته مهندس مجید پوربلیغی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری هرمزگان هفت کیلومتر بادشکن غیر زنده در سطح 50هکتار در این روستا اجرا شده است.

پوربلیغی گفت:به دلیل نداشتن مالچ از این روش استفاده کرده ایم و سوندهای یک ونیم متری در دل شن زارها قرار می گیرند، ولی به دلیل ماسه های بادی که در پشت این بادشکن متوقف می شوند، آنها مدفون می شوند و دوباره مجبور می شویم که سوندهای یک ونیم متری دیگری را در کنار بادشکن های غیر زنده قبلی قرار می دهیم. در بین ردیف های بادشکن غیر زنده و بعد از آن نهالکاری شده است و بطور مرتب این نهال ها آبیاری و مراقبت می شوند تا به درخت تبدیل شوند.

پوربلیغی گفت :بین دوتا سه سال طول می کشد تا نهال ها در زمین ریشه بدواند و در زمین جای بگیرند وبه درخت مقاوم تبدیل شوند که خشک نشوند و جلوی ماسه های روان و ماسه های بادی را بگیرند و روستا را از هجوم ماسه های بادی نجات می دهند.

اماروستاییان گشمی از اجرای طر ح بیابانزدایی توسط اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری هرمزگان در روستایشان بسیار رضایت دارند واز مسئولان این نهاد دولتی سپاسگذارند.آنها می گویند تاکنون ماسه های بادی وشن زارهای روان به داخل خانه هایمان می آمده اند که امیدواریم بااجرای این طرح ، مشکل حل شود.

نهال ها بزرگ شوند و روستایمان از هجوم شن های روان نجات یابد. اگر نهال های کاشته شده به درخت تبدیل شوند، بطور یقین جلوی هجوم شن های روان را خواهند گرفت ودیگر تپه های ماسه ای در جلوی خانه ها تشکیل نمی شوند.الان حتی رفت وآمد خودرو به روستا سخت است.

در حال حاضر بیماری چشمی،کلیوی، ریوی، آسم وآلرژی و… سوغات این گردوغبار و ماسه های روان برای اهالی است ومردم در رنج وعذاب هستند که بطور یقین بااجرای طرح نهال کاری در آینده می توان امیدوار بود از میزان این بیماری ها کاسته شود.

یکی از جوانان روستای گشمی هم می گوید: مجبوریم بخاطر گردوخاک وشن های روان در روستا و ورود آن به خانه ها ، روزی سه مرتبه به حمام بروند.

وی بااشاره به طرح مالچ پاشی در برخی روستاهای اطراف ونهالکاری در سال های گذشته می گوید:ای کاش در روستایمان هم مالچ پاشی ونهالکاری می شد.در طرح فعلی که زمان بر است وشن ها از روی سوندهاعبور می کنند و وارد روستا و خانه های مردم می شود و نهال ها را هم زیر خاک می برند و چندباره باید ماسه ها را از کنار نهال ها کنار زد.اگر مالچ پاشی می شد، زودتر شن های روان تثبیت می شد ونهال ها هم زودتر رشد می کردند. متاسفانه بعد از سال 86 که وزارت نفت از دادن مالچ رایگان به منابع طبیعی جهت تثبیت شن های روان در بیابان ها و روستاهای بیابانی خودداری کرده است و از طرفی افزایش هزینه های اجرای طرح های بیابان زدایی به روش های دیگر و عدم تناسب اعتبارات تخصیصی با میزان بیابان ها، باعث شده است که روند اجرای پروژه های بیابانزدایی در استان به کندی پیش رود.

هرچند انتظار است که با توجه به مطرح شدن راه اندازی تاسیسات نفتی، گازی ، نظامی و… در مکران و منطقه ویژه اقتصادی جاسک و مکران، جهت جلوگیری از آثار تخریبی ماسه های روان وگردوغبار بر تاسیسات ، سازمانهای مختلف در بیابانزدایی نقش آفرینی کنند و اعتبارات ویژه ای رابه این بخش تخصیص دهند.

روستاهای بیابانی جاسک در حال حاضر منتظر مالچ های وزارت نفت هستند تاکه روند اجرای طرح های بیابان زدایی در هرمزگان و بخصوص شرق جاسک با سرعت بیشتری به پیش رود.آب حوض های روستاهای بیابانی جاسک که جایش را به ماسه های بادی داده است و می بینیم که این ماسه های بادی باعث خوردگی تیرهای برق، جاده ها وسایر تاسیسات در این منطقه شده است که اگر پیشگیری نشود، بطور یقین تاسیساتی که در حال حاضر در منطقه ویژه اقتصادی جاسک در حال احداث است، هم طعمه ماسه های بادی خواهند شد. پس از همین حالا بایستی پیشگیری کرد که شاید فردا دیر شود و صدها میلیارد سرمایه گذاری در این منطقه را تحت الشعاع اثرات زیانبار ماسه های بادی قرار دهد.