آفتاب جنوب// فروغ مسلم زاده
برای حل معضل بیکاری و پیدا کردن راه‌حل مشکل اشتغال جوانان باید نگاه علمی داشته باشیم و از فرصت های جدید در کشور استفاده کنیم وگرنه بحران بیکاری جوانان جامعه را مختل خواهد کرد،حل مشکل بیکاری و اشتغال مهم‌ترین دغدغه دولت است. این روش تنها منجر به کاهش سرمایه‌های کشور و شکست برنامه‌های اشتغال شده است در این راستا تدوین بانک اطلاعاتی و آینده نگری بمنظور حل مشکل بیکاری ضروری است.از آنجا که ظرفیت‌های بکارگیری جوانان در بخش دولتی محدود است، امروز نظام اداری با ظرفیت پرعائله و با بهره‌وری کم مواجه است.
وضعیت اشتغال در ایران شرایط مناسبی ندارد و بیکاری یکی از بزرگ‌ترین مسائل و معضلات امروز در همه نقاط کشور است. راه‌حل مشکل اشتغال جوانان نیازمند برنامه‌ریزی اساسی و هدفمند است و باید به‌دوراز هرگونه تصمیم احساسی و غیر کارشناسی شده پیش رفت و برنامه‌ریزی علمی و عملی برای آن در نظر گرفت.
اثرات منفی بیکاری جوانان
مسئله بیکاری جوانان ازجمله مسائل مهم در برنامه‌ریزی‌های کلان کشور است. تحقیق در مورد بیکاری جوانان در ایران به‌صورت متعدد و مستمر انجام می‌پذیرد اما هنوز گره از کار جوانان گشوده نشده است و باید بپذیریم که عدم اشتغال جوانان اساسی‌ترین مشکل فرهنگی و اقتصادی جامعه است. لذا برای کاهش آسیب‌های اجتماعی ازجمله طلاق، اعتیاد و سایر آسیب‌های اجتماعی که جوانان در معرض خطرات آن قرار دارند جز تأمین فرصت‌های شغلی برای آنان چاره‌ای نیست.
در این راستا دولت راستای حل مشکل اشتغال باید به سمت نظام حل مسایل حرکت کند و جوانان در محور برنامه‌ریزی‌های دولت قرار گیرد.
آرزوی هر جوان داشتن شغل مناسب است
به دست آوردن شغل انتظاری اجتماعی و فرهنگی است که در دوران کودکی پدید می‌آید و به‌صورت دائمی از طریق تأثیرگذاری مدرسه، خانواده، بزرگ‌سالان و رسانه‌های گروهی تقویت می‌شود. درواقع هر جوان با تکمیل تحصیلات یا دوره‌های آموزشی امیدوار است که با ورود به بازار کار به جایگاه و هویت اجتماعی خاصی دست یابد. به دست آوردن کار علاوه بر اهمیت اقتصادی به لحاظ فرهنگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
بیکاری به شکل ناگهانی این جریان را قطع می‌کند و نه‌تنها موقعیت مادی زندگی جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه- بدتر ازآنچه در مورد بزرگ‌سالان دیده می‌شود- دنیای فرهنگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. جوان بیکار نه‌تنها خود را از هرگونه درآمد محروم می‌بیند، بلکه از هرگونه جامعه‌پذیری شاغلان نیز برکنار می‌ماند، بنابراین بیکاری به نوع جدیدی به گفته محققان علل و عوامل رفتارهای غیر نمادی و ناهنجار یا انحرافات، بسیار زیاد و متنوع است و عوامل بسیاری را در برمی‌گیرد.
امروزه مشاغل خانگی و خرد، نقش بسیار زیادی در رفع معضل بیکاری و ایجاد شغل‌های جدید ایفا می‌کنند و با دریافت تسهیلاتی اندک می‌توانند اشتغال گسترده‌ای را در جامعه ایجاد کنند. همچنین این مشاغل می‌توانند علاوه بر تأثیر در رشد و توسعه اقتصادی، در زمینه توسعه اجتماعی نیز تغییرات مثبت ایجاد کنند.
به‌طوری‌که بسیاری از کارها در دنیای عصر دیجیتال، نیازی به حضور شما ندارد؛ از آموزش گرفته تا مشاوره. همه این‌ها، مشاغل خانگی هستند که مصداق‌های کسب‌وکار اینترنتی یا کارآفرینی دیجیتالی محسوب می‌شوند که درآمد دلاری دارند.
ازجمله آن‌ها: طراحی نقشه، آموزش زبان، ساخت صنایع‌دستی، طراحی پارچه و لباس، طراحی اپ، مشاوره فنی و مهندسی، مشاوره تغذیه، حسابداری، مدیریت پرتفو در بازار بورس، نظارت و بازرسی دوره‌ای و حوزه‌های مختلف دیگر را می‌توان نام برد.
تاثیرگذارترین قشر جامعه یعنی جوانان در طول سال‌های گذشته متولی چندان مقتدری نداشته‌اند و همین امر سبب‌شده برنامه‌ها در حوزه جوانان آن‌طور که باید پیش نرود. هر روز به تعداد جوانان جویای‌کار افزوده می‌شود و آمار‌های بیکاری در کشور نگران‌کننده است. در مقابل، قیمت خرید یا اجاره مسکن هم سر به فلک زده و جوانان همانطور که نمی‌توانند به تهیه مسکن اقدام کنند از ازدواج نیز سر باز می‌زنند و این روند دو مینو‌وار ادامه دارد.
اگر ازدواجی صورت نگیرد، شاهد فرزندآوری نیز نخواهیم بود و این روند پیری جمعیت کشور را سرعت می‌بخشد. نتایج یک پیمایش در سطح کشور، پیش از پاندمی کووید-۱۹ نیز نشان می‌دهد ۱/۴۹درصد از جوانان و درواقع حدود نیمی از جوانان نیافتن همسر دلخواه، ۹/۳۴درصد بالا‌بودن هزینه‌های زندگی مشترک، ۴/۳۰درصد نداشتن شغل، ۳/۲۶درصد ترس از ازدواج ناموفق را دلایل تجردشان اعلام کرده‌اند. برای حل این معضلات کارشناسان فعال در حوزه جوانان راهکار‌هایی را ارائه کرده‌اند؛ راهکار‌هایی که اگر به‌درستی اجرایی شوند می‌توانند سبب بهبود وضعیت نه‌چندان مطلوب حوزه جوانان شوند.
الگوسازی برای جوانان
مقوله فرزندآوری جوانان از دیگر موضوعاتی مهمی است که اکنون بیش از هر زمان دیگری اهمیت آن نمود پیدا کرده است چرا که بررسی داده‌های ولادت از دو منبع ثبتی سازمان ثبت‌احوال کشور و وزارت بهداشت حاکی از آن است که میزان آمار باروری کل کشور از سال ۱۳۹۵تا۱۳۹۹ از ۱۲/۲به۶۵/۱کاهش پیداکرده و این روند در آینده می‌تواند پیری جمعیت را در‌پی‌داشته باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ باروری در بسیاری از مناطق جهان رو به کاهش بوده و همه‌گیری بیماری کرونا نیز این روند را تقویت کرده است. کاهش تمایل به فرزندآوری و به دنبال آن کاهش میزان باروری می‌تواند پیامد‌های جدی بر رشد اقتصادی کشور داشته باشد.
وزارت ورزش و جوانان یکی از نهاد‌هایی است که می‌تواند در این زمینه اقدامات فرهنگی داشته باشد و آن‌طور که حجت‌الاسلام علی‌احدی، سرپرست دفتر امور فرهنگی وزارت ورزش و جوانان می‌گوید برنامه‌ریزی‌ها برای انجام این مهم انجام‌شده و قرار است دراین‌باره الگوسازی شود؛ البته نباید فراموش کرد که بسیاری از کارشناسان معتقدند پیش از الگوسازی باید شرایط لازم را برای ازدواج جوانان فراهم کرد، زیرا تا بستر‌های مناسبی فراهم نباشد نمی‌توان به افزایش آمار ازدواج و تشکیل خانواده امیدوار بود.
وی دراین‌باره می‌گوید: آمار‌ها در حوزه فرزندآوری در کشور حکایت از کاهش جمعیت جوان در سال‌های آینده دارد و این بسیار نگران‌کننده است.
برای آنکه بیکاری از بین برود باید عواملی را از بین برد که باعث به وجود آمدنِ بیکاری در طی سال‌ها شده است. مثلا اگر نرخ ارز باعث افزایش بیکاری بوده باید جلوی آن را گرفت، اگر در بخش تخصیص اعتبار و وام مشکل داریم مسئله را حل کنیم، جلوی افزایش قیمت مواد اولیه را بگیریم و… همانطور که گفتم باید دنبال عللِ اصلیِ به وجود آمدنِ این شرایط باشیم و آن‌ها را خنثی کنیم.
