گیاهان دارویی، فرصتی برای جوامع محلی و احیا منابع طبیعی

این گیاهان به طور معمول در طبیعت یافت می‌شوند که حتی می‌توان بدون داشتن مزرعه، با شناسایی مناطق مختلف و گیاهان، با برداشت آن‌ها اقدام به فروش مستقیم و یا فرآوری آن‌ها نمود اما این روش برای شروع کار و ایجاد بازار فروش با سرمایه کم مناسب است چراکه برداشت از گیاهان خودرو و وحشی،  محدودیت‌های خاص خود را دارد و   بر همین مبنا، امروزه بسیاری از گیاهان دارویی را به صورت هدفمند در مزارع پرورش می‌دهند.

این گیاهان به طور معمول در طبیعت یافت می‌شوند که حتی می‌توان بدون داشتن مزرعه، با شناسایی مناطق مختلف و گیاهان، با برداشت آن‌ها اقدام به فروش مستقیم و یا فرآوری آن‌ها نمود اما این روش برای شروع کار و ایجاد بازار فروش با سرمایه کم مناسب است چراکه برداشت از گیاهان خودرو و وحشی،  محدودیت‌های خاص خود را دارد و   بر همین مبنا، امروزه بسیاری از گیاهان دارویی را به صورت هدفمند در مزارع پرورش می‌دهند.

از ویژگی‌های جالب این گیاهان می توان به نیاز کم آب، توانایی رشد در بسیاری از خاک‌ها و حتی امکان پرورش در آپارتمان را نام برد.
هزینه اولیه برای کاشت انواع گیاهان دارویی، متفاوت است. برای ورود به عرصه کشت و تولید گیاهان دارویی، می‌توان از گیاهان کم هزینه شروع کرد و به مرور با اضافه شدن سرمایه اولیه تان، پرورش گیاهان پر هزینه را به انجام رساند. شروع این کسب و کار با نیروی کار کم امکان پذیر است که به مرور با توسعه کار خود نیاز به کارگران بیشتر و بعضا تخصص بالاتر خواهید داشت.

امین ضیایی رییس اداره بهره برداری گیاهان دارویی منابع طبیعی هرمزگان هم در خصوص مزایای کشت گیاهان دارویی دراستان هرمزگان گفت:

برای شروع کار باید مجوزهای لازم را از چند نهاد اخذ کرد. این گونه فعالیت ها چون رابطه مستقیمی با سلامت و تندرستی افراد جامعه دارند سختگیری بیشتری در این خصوص می شود. اگر سرمایه گذاران قصد داشته باشند به صورت صنعتی و انبوه تولید داشته باشند، باید از وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (معاونت غذا و دارو) و وزارت جهادکشاورزی مجوزهای لازم را دریافت کنند.

ضمن اینکه گواهی و تاییدنامه هایی هم از سازمان های محیط زیست و اداره استاندارد باید دریافت شود.

اگر قرار به مشارکت با شرکت های دانش بنیان باشد باید تاییدیه معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری را هم ضمیمه کرد. ضمن اینـــکه برای تمدیــد گواهــینامه های ســاخت و بهره بــرداری در سررسیدآن به موقع تمدید شود.

کدام گیاهان خریداران بیشتری دارند؟

کاشت گیاهان دارویی گران قیمت میتواند علاوه بر سودآوری برای کشاورزان نیاز به این محصول را در جامعه تامین نماید. مهمترین گیاهان دارویی گران قیمت در حال حاضر بابونه، بادرنجبویه، به لیمو، مریم گلی و آویشن میباشند.

فهرست گیاهان دارویی قابل کشت در ایران بسیار مفصل است و می‌توان به فهرست پنج گانه فوق، ده‌ها مورد دیگر را هم افزود. اما این بدان معنا نیست که شما انتخاب‌های متعددی برای کارآفرینی دارید بلکه وقتی به محدودیت‌های اکولوژیکی مثل ویژگی‌های خاک، نیاز به آب، وضعیت تابش و… توجه می‌کنید، ممکن است محصولات زیادی با شرایط منطقه شما منطبق نباشند و این نکته در پرورش گیاهان دارویی حتی گیاهی مثل آلوئه ورا بسیار حائز اهمیت و تعیین کننده میزان سود و ضرر و حتی در صورت نداشتن تحقیق صحیح و انتخاب نادرست، موجب ورشکستگی تولیدکننده باشد! وقتی محدودیت‌های اقتصادی، مثل سرمایه اولیه و مقدار زمین موردنیاز را هم اضافه می‌کنید، ممکن است گزینه‌های شما محدودتر شود. در هر حال، آن چه اهمیت دارد، بررسی دقیق، حصول شناخت کافی درباره گیاه و الزامات کاشت، داشت و برداشت آن و سپس اقدام به سرمایه گذاری است.

ریسک ها و تهدیدها :

ضیایی با اشاره به فرصت ها و تهدیدها افزود: گیاهان دارویی همانطور که از اسمشان مشخص است باید عاری از آلودگی و آفت باشند تا ارزش دارویی، بهداشتی و خوراکی شان حفظ شود پس مهمترین نکته محافظت از بهداشت گیاه در زمان داشت، کاشت، داشت و برداشت است.

خام فروشی را باید بلای جان سرمایه های کشور دانست چون این رویکرد محدود به بازار نفت و معدن نشده و صنعت گیاهان دارویی را نیز دستخوش آسیب کرده است؛  ایران از لحاظ گونه های گیاهی یکی از غنی ترین کشورهای جهان به شمار می رود زیرا بیش از ۸هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده و کارشناسان معتقدند ۲۳۰۰ گونه آنها خواص دارویی دارد، اما در این بین فقط ۱۰۰گونه گیاهی فرآوری و مابقی به صورت فله و با بسته بندی نامناسب به خارج صادر می شود. کشت و برداشت سنتی یکی دیگر از چالش هایی است که این بخش را تهدید می کند و موجب می شود تا مواد اولیه و اصلی مرغوبیت کافی نداشته باشد.

نبود استفاده از تکنولوژی روز و تجهیزات مناسب برای این کار از جمله ضعف های این بازار است.